চীনয়ে আৰুণাচলৰ ওচৰত ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীত বান্ধ প্ৰকল্পৰ কাৰ্য আনুষ্ঠানিকভাৱে আৰম্ভ কৰিছে

চীন আনুষ্ঠানিকভাৱে অৰুণাচল প্ৰদেশৰ কাষৰীয়া তিব্বতৰ অংশত ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীত ১৬৭.৮ বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰৰ এক বৃহৎ জলবিদ্যুৎ বাঁধ নিৰ্মাণ আৰম্ভ কৰিছে। ইয়াৰ স্থানীয় নাম যাৰলুং জাংবো। চীনৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী লি চিয়াংয়ে এই প্ৰকল্প আৰম্ভণিৰ ঘোষণা কৰে তিব্বতৰ নিংচি চহৰত থকা মেইনলিং জলবিদ্যুৎ কেন্দ্ৰৰ স্থানত আয়োজিত এক শিলান্যাস অনুষ্ঠানত।

এই জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্পটো বিশ্বৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ পৰিকাঠামো প্ৰকল্প হিচাপে গণ্য হৈছে। ইয়াত ৫খন কাষ্কেড জলবিদ্যুৎ কেন্দ্ৰ থাকিব, যাৰ মুঠ বিনিয়োগ প্ৰায় ১.২ ট্রিলিয়ন ইউয়ান (প্ৰায় ১৬৭.৮ বিলিয়ন ডলাৰ)। ২০২৩ চনৰ এক প্ৰতিবেদন অনুসৰি, এই কেন্দ্ৰত বছৰি ৩০০ বিলিয়ন কিলোৱাট-ঘণ্টা বিদ্যুৎ উৎপাদনৰ ক্ষমতা থাকিব, যি ৩০০ নিযুত লোকৰ বার্ষিক বিদ্যুৎ চাহিদা পূৰণ কৰিবলৈ সক্ষম।

এই প্ৰকল্পটো মূলতঃ চীনৰ আন ঠাইলৈ বিদ্যুৎ যোগান ধৰাৰ বাবে, যদিও তিব্বতৰ স্থানীয় চাহিদা পূৰণৰ বাবেও ব্যৱহাৰ হ'ব। চীনত এই অঞ্চলক "শিজাং" বুলি স্বীকৃতি দিয়া হয়। এই বাঁধৰ দ্বাৰা ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ পানী প্রবাহ নিয়ন্ত্ৰণৰ ক্ষমতা চীনৰ হাতলৈ যাব, যাৰ ফলত ভাৰত আৰু বাংলাদেশত জলোচ্ছ্বাসৰ আশংকা থাকিব পাৰে। বিশেষকৈ সংঘৰ্ষৰ সময়ত পানী ৰিলিজ কৰাৰ আশংকা ভাৰতক উদ্বিগ্ন কৰি তুলিছে।

এই বাঁধটো তিব্বতৰ হিমালয় অঞ্চলত নিৰ্মাণ হ'ব য’ত ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী ইউ-আকৃতিৰ ঘূৰণি লৈ অৰুণাচল প্ৰদেশে প্ৰৱেশ কৰে। ইয়াৰ স্থান সেই অঞ্চলতে অৱস্থিত য’ত পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ গভীৰ গহ্বৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰই গঠন কৰিছে।

চীনে ২০১৫ চনত ইতিমধ্যে তিব্বতৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ জাম জলবিদ্যুৎ কেন্দ্ৰটো (মূল্য: ১.৫ বিলিয়ন ডলাৰ) আৰম্ভ কৰিছে, যাৰ ফলত ভাৰতত উদ্বেগ দেখা দিছিল। ভাৰতেও এতিয়া অৰুণাচল প্ৰদেশত ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীত এক বাঁধ নিৰ্মাণ কৰি আছে।

২০০৬ চনত ভাৰত-চীনে আন্তঃসীমান্ত নদীৰ ওপৰত আলোচনা কৰাৰ বাবে এক "বিশেষজ্ঞ স্তৰৰ যন্ত্ৰণা" (ELM) গঠন কৰিছিল। ইয়াৰ অধীনত বৰষুণৰ সময়ছোৱাত চীনে ভাৰতলৈ ব্ৰহ্মপুত্ৰ আৰু শতলুজ নদীৰ জলবিদ্যুৎ তথ্য দিয়াৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে।

এই প্ৰকল্পটো এক প্ৰকৌশলগত বৃহৎ প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন, কিয়নো এই স্থানটো ভূকম্প প্ৰবণ এলেকাত অৱস্থিত। তিব্বত মালভূমি (Tibetan Plateau) ভূ-টেকটনিক প্লেটৰ ওপৰত অৱস্থিত আৰু ভূমিকম্পৰ বাবে পৰিচিত। তথাপিও, চীন চৰকাৰে এক বিবৃতিত কয় যে প্ৰকল্পটো সুৰক্ষিত আৰু পৰিবেশ সংৰক্ষণক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়া হৈছে।

এই ধৰণৰ বৃহৎ বাঁধে কেৱল বিদ্যুৎ উৎপাদন নহয়, ভূ-ৰাজনৈতিক দিশতো অঞ্চলটোৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাব।