চীনে তিব্বতৰ ভিতৰত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ জলবিদ্যুৎ বাঁধ নিৰ্মাণ আৰম্ভ কৰিছে

চীনে তিব্বতৰ ইয়াৰলুং জাংব’ নদীত এখন বৃহৎ জলবিদ্যুৎ বাঁধ নিৰ্মাণ আৰম্ভ কৰিছে। চীন চৰকাৰৰ মতে, এই প্ৰকল্প সম্পূৰ্ণ হ’লে ই বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ জলবিদ্যুৎ উৎস হ’ব পাৰে। হিমালয় পৰ্বতৰ পাদদেশত অবস্থিত এই মহাপ্ৰকল্পত নদীখনত পাঁচটা জলবিদ্যুৎ কেন্দ্ৰ অন্তৰ্ভুক্ত থাকিব। এই নদীখনক ভাৰতত ব্ৰহ্মপুত্ৰ আৰু বাংলাদেশত যমুনা নামেৰে জনা যায়।

এই প্ৰকল্পটোৰ পৰিকল্পনা কেইবছৰ ধৰি চলি আহিছিল আৰু ২০২৪ চনৰ ডিচেম্বৰত আনুষ্ঠানিক অনুমোদন লাভ কৰে। এই প্ৰকল্পটো চীনৰ কাৰ্বন-নিউট্ৰেল লক্ষ্য আৰু তিব্বত অঞ্চলৰ অৰ্থনৈতিক উন্নয়নৰ লগত জড়িত। প্ৰকল্পটোৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত চীনৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী লি কিয়াং অংশগ্ৰহণ কৰে বুলি ৰাষ্ট্ৰীয় সংবাদ সংস্থা চিনহুৱাই খবৰ দিয়ে।

উৎপাদিত বিদ্যুৎ চীনৰ বিভিন্ন অঞ্চললৈ প্ৰেৰণ কৰা হ’ব যাতে শক্তিৰ চাহিদা পূৰণ হ’ব পাৰে, লগতে তিব্বতৰ স্থানীয় বিদ্যুৎ প্ৰয়োজনো পূৰণ কৰা হ’ব। প্ৰকল্পটোৰ আনুমানিক ব্যয় ১.২ নিযুত য়ুৱান (প্ৰায় ১৬৭.১ বিলিয়ন ডলাৰ) হ’ব বুলি অনুমান কৰা হৈছে, যি বিশ্বৰ আটাইতকৈ বৃহৎ আৰু ব্যয়বহুল জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্পসমূহৰ ভিতৰত পৰে।

যদিও চীন এই প্ৰকল্পক এক উন্নয়নমূলক পদক্ষেপ হিচাপে বুজাইছে, ভাৰতৰ পৰা গভীৰ উদ্বেগ প্ৰকাশ পাইছে। ২০২৫ চনৰ জানুৱাৰীত ভাৰত চৰকাৰে কৈছিল যে চীনৰ সৈতে এই বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে আৰু তেওঁলোকে প্ৰয়োজনীয় পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিব যাতে দেশৰ স্বাৰ্থ ৰক্ষা কৰা যায়। ভাৰতীয় বিদেশ মন্ত্ৰণালয়ে তেতিয়া কৈছিল যে চীনক এই নিশ্চিত কৰাৰ বাবে অনুৰোধ কৰা হৈছে যাতে উপনদী অঞ্চলসমূহৰ স্বাৰ্থ ক্ষুণ্ণ নহয়।

চীনৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰণালয়ে ডিচেম্বৰত কৈছিল যে এই প্ৰকল্পে উপনদী অঞ্চলত কোনো নেতিবাচক প্ৰভাৱ নেপেলাব আৰু চীন তলৰ দেশসমূহৰ সৈতে সংযোগ ৰক্ষা কৰি থাকিব। কিন্তু ইয়াৰ পৰিৱেশগত আৰু ৰাজনৈতিক প্ৰভাৱ লৈ চিন্তা বৃদ্ধি পাইছে, বিশেষকৈ তিব্বতৰ পৰিৱেশ আৰু জীৱবৈচিত্র্যৰ ওপৰত। তিব্বতৰ বিস্তীৰ্ণ হিমবাহ আৰু নদীসমূহে ১০ খন দেশৰ ১.৩ বিলিয়ন লোকক পানী যোগান ধৰে বুলি ইয়েল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ E360 পৰিৱেশ পত্রিকাই জনাইছে।

ইয়াৰলুং জাংব’ নদী বিশ্বৰ সৰ্বোচ্চ উচ্চতাৰ নদী (প্ৰায় ৫,০০০ মিটাৰ) আৰু তিব্বতবাসীৰ বাবে পবিত্ৰ বুলি গণ্য। এই নতুন বাঁধটো ভাৰত-চীন সীমাৰ কেৱল ৩০ কিমি দূৰত অৱস্থিত, যি এলেকাটো ইতিমধ্যে দুয়ো দেশৰ সৈনিকৰ দ্বাৰা গা-গছ হোৱা বিতৰ্কিত অঞ্চল।

বাঁধটো সম্পূৰ্ণ হ’লে ইয়াংচি নদীৰ ওপৰত থকা থ্ৰী গর্জেছ বাঁধতকৈ তিনি গুণ অধিক বিদ্যুৎ উৎপাদন কৰিব পাৰিব। উল্লেখযোগ্য যে ২০০৩ চনত সম্পূৰ্ণ হোৱা থ্ৰী গর্জেছ বাঁধৰ বাবে প্ৰায় ১.৪ নিযুত লোকৰ বাসস্থান স্থানান্তৰ কৰা হৈছিল।

তুলনামূলকভাৱে, তিব্বতত জনসংখ্যা কম; ২০১৫ চনত ইয়াগেন জলবিদ্যুৎ কেন্দ্ৰ নিৰ্মাণৰ বাবে কেৱল প্ৰায় ২০০০ জন লোকক স্থানান্তৰ কৰা হৈছিল বুলি স্থানীয় সংবাদ মাধ্যমে প্ৰকাশ পাইছিল। যদিও স্থানান্তৰ সংখ্যা কম, এই বাঁধে পৰিৱেশ, পানী প্রবাহ আৰু আন্তৰ্জাতিক সম্পৰ্কৰ ওপৰত পৰাৰ সম্ভাৱনাই বিশ্বব্যাপী গভীৰ চিন্তা জন্মাইছে।