ভাৰত ১৯৮৬ চনৰ চীনৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ বাঁধ প্ৰকল্পৰ ওপৰত নিৰীক্ষণ কৰি আছে

চীন তিব্বতৰ ইয়াৰলুং ছাঙপো নদীৰ তলভাগত (ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ ওপৰভাগত) এখন বৃহৎ জলবিদ্যুৎ বাঁধ নিৰ্মাণ আৰম্ভ কৰিছে বুলি খবৰে প্ৰকাশ কৰিছে। এই প্ৰকল্পটো প্ৰথমবাৰৰ বাবে ১৯৮৬ চনত প্ৰকাশ কৰা হৈছিল। ভাৰত চৰকাৰে গভীৰ চিন্তা প্ৰকাশ কৰি কৈছে যে এই প্ৰকল্পই দক্ষিণ এছিয়াৰ পৰিৱেশ, পানীৰ সুৰক্ষা আৰু ভূ-ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে।

ভাৰতৰ পৰৰাষ্ট্ৰ মন্ত্রালয়ে (MEA) এক বিবৃতিত নিশ্চিত কৰিছে যে এই উন্নয়নসমূহ সতৰ্কভাৱে নিৰীক্ষণ কৰা হৈছে। ব্ৰহ্মপুত্ৰ অববাহিকাৰ স্থানীয় জনগোষ্ঠীৰ জীৱিকা আৰু ভাৰতৰ কৌশলগত স্বাৰ্থত সম্ভাৱ্য প্ৰভাৱৰ কাৰণে বাঁধ প্ৰকল্পটো বহুদিন ধৰি সংবেদনশীল বিষয়া হৈ আছে। ইয়াৰলুং ছাঙপো নদী তিব্বতৰ মাউণ্ট কৈলাচৰ ওচৰৰ জিমা ইয়াংজং হিমবাহৰ পৰা উৎপন্ন হৈ অৰুণাচল প্ৰদেশত শিয়াং হিচাপে সোমায়, অসমত ব্ৰহ্মপুত্ৰ হয়, আৰু বাংলাদেশত গঙাৰ সৈতে মিলি বঙ্গোপসাগৰত পতিত হয়। ঊৰ্ধ্বপ্ৰবাহত পানীৰ ধাৰাত কোনো পৰিৱৰ্তন হলে বহু দেশৰ পৰিৱেশ-তন্ত্র, কৃষি আৰু জীৱনযাত্ৰাত প্ৰত্যক্ষ প্ৰভাৱ পৰিব।

পৰৰাষ্ট্ৰ মন্ত্রীৰ ৰাজ্য মন্ত্ৰী কীৰ্তি বৰ্ধন সিঙে কৈছে যে চৰকাৰে ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ সৈতে সম্পর্কিত সকলো উন্নয়ন সতৰ্কভাৱে লক্ষ্য ৰাখিছে আৰু ভাৰতৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰিবলৈ প্ৰয়োজনীয় প্রতিরোধমূলক আৰু সংশোধনমূলক পদক্ষেপ লৈ আছে। ভাৰতীয় চৰকাৰে চীনা চৰকাৰৰ সৈতে ইয়াৰ বিষয়ে সদায় উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰিছে আৰু বৃহৎ জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্প আৰম্ভ কৰাৰ আগতে তলভাগৰ দেশসমূহৰ সৈতে স্বচ্ছতা আৰু পৰামৰ্শৰ প্ৰয়োজনীয়তাত জোৰ দিয়ে।

MEA এ পুনৰাই কৈছে যে ভাৰত এই অঞ্চলৰ স্বাৰ্থ সংৰক্ষণত প্ৰতিজ্ঞাবদ্ধ, বিশেষকৈ তলভাগত বসবাস কৰা নাগৰিকৰ জীৱন আৰু জীৱিকাৰ ক্ষেত্ৰত। বাঁধৰ স্থানখন ভূমিকম্প-প্ৰবণ আৰু পৰিৱেশগতভাৱে নাজুক হিমালয় অঞ্চলত অৱস্থিত হোৱাত পানীৰ ধাৰা বিঘ্ন, জৈৱবৈচিত্ৰ্য হ্ৰাস আৰু বন্যাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পোৱাৰ দৰে বিপদ বৃদ্ধি কৰিব পাৰে বুলি পৰিৱেশ বিশেষজ্ঞসকলে সতর্ক কৰিছে।

ভাৰত আৰু চীনৰ মাজত আন্তঃসীমান্ত নদীৰ বিষয়সমূহ আলোচনা কৰিবলৈ ২০০৬ চনত গঠন কৰা এক্সপাৰ্ট লেভেল মেকানিজম (ELM) আৰু আন কূটনৈতিক মাধ্যম আছে। ভাৰতীয় চৰকাৰে চীনক জলবিদ্যুৎ তথ্য ভাগ-বতৰা অব্যাহত ৰাখিবলৈ অনুৰোধ কৰিছে, যি অতীতত বনৰ পৰা বাঁচিবলৈ গুৰুত্বপূর্ণ বৰষুণৰ সময়ত চীনে বন্ধ কৰিছিল। বিষয়টো পুনৰ আলোচনা কৰা হৈছিল পৰৰাষ্ট্ৰ মন্ত্ৰী এস. জয়শঙ্কৰৰ ১৪-১৬ জুলাই চীন ভ্ৰমণৰ সময়ত, যি সাংহাই সহকাৰিতা সংগঠন (SCO) পৰৰাষ্ট্ৰ মন্ত্ৰীসকলৰ বৈঠকৰ বাবে হৈছিল।

চীনে এই বাঁধটোক নিজৰ পুনৰ্নৱীকৰণযোগ্য শক্তি কৌশলৰ অংশ হিচাপে প্ৰচাৰ কৰাতো, ভাৰত সতৰ্ক হৈ আছে, কাৰণ ইয়াৰ জৰিয়তে বেইজিঙে দক্ষিণ এছিয়াৰ পানী সম্পদত কৌশলগত নিয়ন্ত্ৰণ লাভ কৰিব পাৰে। এই নিয়ন্ত্ৰণ ভূ-ৰাজনৈতিক প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ হোৱাৰ আশঙ্কা আছে। MEA ৰ ৰাজ্যসভাৰ উত্তৰত কোৱা হৈছে যে ভাৰত ১৯৮০ৰ দশকৰ পৰা চীনৰ এই প্ৰকল্পৰ প্ৰস্তুতিৰ বিষয়ে অৱগত আছে আৰু ইয়াৰ উন্নয়ন সতৰ্কভাৱে লক্ষ্য ৰাখিছে।

সংক্ষেপে, ভাৰত ইয়াৰলুং ছাঙপো বাঁধৰ এই নতুন পৰ্যায়ক পৰিৱেশ, অৰ্থনীতি আৰু কৌশলগত গুৰুত্বৰ বিষয় হিচাপে লৈছে। স্বচ্ছতা, প্ৰভাৱিত সকলো দেশৰ সৈতে গঠনমূলক পৰামৰ্শ আৰু জলবিদ্যুৎ তথ্য ভাগ-বতৰা পুনৰাৰম্ভৰ প্ৰয়োজনীয়তা তুলি ধৰিছে। বাঁধ নিৰ্মাণৰ খবৰ আহিবলৈ লগাত, তলভাগত অঞ্চলৰ লোকসকলৰ জীৱনযাত্ৰা আৰু পৰিৱেশীয় সমতা ৰক্ষাৰ বাবে ভাৰত নিজৰ কূটনৈতিক আৰু প্ৰযুক্তিগত নিৰীক্ষণ অধিক জোৰদাৰ কৰিছে।