পৰিবেশ মন্ত্ৰ্যালয়ে দীপৰ বিলে পৰিৱেশ-সংবেদনশীল অঞ্চল নিৰ্ধাৰণৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ালে

ভাৰতীয় কেন্দ্রীয় পৰিবেশ, বন আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তন মন্ত্ৰণালয়ে অসমৰ গুৱাহাটীস্থিত দীপৰ বিল বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্যৰ চাৰিওফালে এক ইকো-সংবেদনশীল অঞ্চল (Eco-Sensitive Zone, ESZ) নিৰ্ধাৰণৰ প্ৰস্তাৱ প্ৰকাশ কৰিছে, যি পৰিৱেশ (সুৰক্ষা) আইন, 1986ৰ অধীনত কৰা হৈছে। এক খচৰা সূচনা প্ৰকাশ কৰা হৈছে, য’ত নাগৰিকসকলে প্ৰকাশিত তাৰিখৰ পৰা 60 দিনৰ ভিতৰত মতামত বা আপত্তি জনাব পাৰে। প্ৰস্তাৱিত ESZৰ বিস্তৃতি 38.84 বৰ্গ কিলোমিটাৰ, অভয়াৰণৰ সীমাৰ পৰা 25.294 মিটাৰ পৰা 5 কিলোমিটাৰলৈ বিভিন্ন দিশত বিস্তৃত, উত্তৰ, উত্তৰ-পূৰ্ব, পূৰ্ব, পূৰ্ব-দক্ষিণ-পূৰ্ব, দক্ষিণ, দক্ষিণ-পশ্চিম, পশ্চিম আৰু উত্তৰ-পশ্চিম দিশৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট পৰিসৰে।

ESZ নিৰ্ধাৰণৰ মুখ্য উদ্দেশ্য হৈছে দীপৰ বিলৰ কোমল জলাভূমি পৰিৱেশ আৰু বৈচিত্ৰ্যময় বন্যপ্ৰাণীক দূষণ আৰু নগৰ বিকাশৰ ক্ষতিকাৰক প্ৰভাৱৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰা। এই অঞ্চলত নিৰ্মাণ আৰু পৰ্যটনৰ দৰে মানবিক কৰ্মকাণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হ’ব আৰু দূষণকাৰী উদ্যোগ আৰু খননৰ অনুমতি প্ৰদান কৰা নহ’ব। দীপৰ বিল হৈছে অসমৰ অন্যতম বৃহৎ মিঠা পানীৰ হ্ৰদ আৰু ৰাজ্যৰ একমাত্ৰ ৰামছাৰ স্থান, যাক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয়ভাৱে তাৰ পৰিৱেশগত গুৰুত্বৰ বাবে চিনাক্ত কৰা হৈছে। এই অভয়াৰণ্যটোৱে পখীসকলৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ এলাকা হিচাপেও পৰিগণিত।

খচৰা সূচনাত দীপৰ বিলৰ বন্যজীৱনৰ বৈচিত্ৰ্য উল্লেখ আছে। অভয়াৰণীত প্ৰায় 150 প্ৰজাতিৰ পখী পোৱা যায়, য’ত দুটা সংকটগ্ৰস্ত, এটা বিপন্ন, পাঁচটা সংবেদনশীল আৰু চাৰিটা সংকটৰ সন্মুখীন প্ৰজাতি অন্তর্ভুক্ত। হাতীসমূহ ৰাণী আৰু গৰভঙা সংৰক্ষিত অৰণ্যৰ পৰা নিয়মিত জলাভূমি পৰিদৰ্শন কৰে, যাৰ ফলত বিল তেওঁলোকৰ আবাসস্থলৰ এটা অঙ্গ। লগতে, অভয়াৰণ্যত 12 প্ৰজাতিৰ সাপ–গোচৰী, 50 প্ৰজাতিৰ মাছ, 6 প্ৰজাতিৰ উভচৰ আৰু 155 প্ৰজাতিৰ জলজ প্রাণী দৰ্শন কৰা হৈছে।

যদিও দীপৰ বিল পৰিৱেশগতভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ, কিছুমান দীঘলীয়া সমস্যাই জলাভূমিক হুমকিত ৰাখিছে। দক্ষিণৰ কিনাৰাত থকা ৰেললাইন, যি ডাবল আৰু বৈদ্যুতিকীকৰণ হ’ব, বিপদৰ সূচক। মানুহৰ অৱস্থান আৰু ব্যৱসায়িক ইউনিটৰ ভুমিচাপ, লগতে আবর্জনা খেপাওঁতে জলাভূমি হুমকিত আছে। গ্ৰীষ্মকালত এই জলাভূমিৰ বিস্তৃতি 30 বৰ্গ কিমি আৰু শীতকালত প্ৰায় 10 বৰ্গ কিমি হ’লেও অভয়াৰণ্য 4.1 বৰ্গ কিমি।

এই ESZৰ প্ৰস্তাৱ পূৰ্বে গুৱাহাটী হাইকোৰ্টৰ দ্বাৰা নিৰ্দেশিত হৈছিল, য’ত অসম চৰকাৰক 18 জানুৱাৰী 2024ৰ ভিতৰত দীপৰ বিল বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্যৰ চাৰিওফালে ইকো-সংবেদনশীল অঞ্চল ঘোষণা কৰিবলৈ কোৱা হৈছিল। 2024 চনৰ ফেব্ৰুৱাৰীত, ৰাজ্য চৰকাৰে হাইকোৰ্টৰ আগত প্ৰকাশ কৰিছিল যে খচৰা সূচনা প্ৰস্তুত আৰু ৰাজ্য চৰকাৰৰ মন্ত্রিসভাৰ অনুমোদনৰ পাছত কেন্দ্ৰলৈ প্ৰেৰণ কৰা হ’ব। মাৰ্চ 2024ত ৰাজ্য চৰকাৰে অভয়াৰণ্যৰ ESZ খচৰা বাতিল কৰিবলৈ সিদ্ধান্ত লৈছিল, কিন্তু হাইকোৰ্টে স্থগিত ৰাখিলে।

সারাংশস্বৰূপে, খচৰা ESZৰ সূচনা দীপৰ বিলৰ জলাভূমি সংৰক্ষণ, বন্যজীৱন সুৰক্ষা, নিৰ্মাণ আৰু শিল্প বিকাশৰ নিয়ন্ত্ৰণ আৰু নাগৰিক অংশগ্ৰহণৰ দ্বাৰা পৰিৱেশ সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰিবলৈ লক্ষ্য কৰিছে। এই ESZৰ অনুমোদনৰ পাছত নিৰ্দিষ্ট নিয়মাৱলী আৰু প্ৰতিষেধক ব্যৱস্থা প্ৰৱৰ্তন কৰি দীপৰ বিলৰ পৰিৱেশগত, সাংস্কৃতিক আৰু জীৱবৈচিত্ৰ্যিক গুৰুত্ব সুৰক্ষিত ৰখা হ’ব।