বেইজিংৰ দাবী: জৈশংকৰ কৈছে তাইৱান হৈছে চীনৰ অংশ; তাইপেইৰ সৈতে সম্পৰ্কত কোনো পৰিৱৰ্তন নাই

বেইজিঙে দাঙি ধৰিছে যে ভাৰতীয় বিদেশ মন্ত্ৰী এস. জয়শঙ্কৰে চীনা বিদেশ মন্ত্ৰী ৱাং ইয়ীৰ সৈতে বৈঠকৰ সময়ত কৈছিল যে “তাইৱান হৈছে চীনৰ অংশ” আৰু জাতীয় সুৰক্ষা উপদেষ্টা অজিত দোভালে কৈছিল যে ভাৰত “এক-চীনা নীতি”-ত সদায় আস্থাশীল। চীনৰ পক্ষৰ চৰকাৰী বিৱৰণত এই মন্তব্য উদ্ধৃত কৰা হৈছিল।

ইয়াৰ প্ৰতি ভাৰতীয় চৰকাৰৰ উৎসৰ পৰা স্পষ্ট কৰা হয় যে ভাৰতৰ মতা পরিবর্তন হোৱা নাই। ভাৰত এতিয়াও এক-চীনা নীতি অনুসৰণ কৰে, অৰ্থাৎ তাইৱানক চীনৰ অংশ হিচাপে স্বীকৃতি দিয়ে। কিন্তু তাইৱানৰ সৈতে ভাৰতৰ সম্পৰ্ক কেৱল বাণিজ্য, প্ৰযুক্তি আৰু সংস্কৃতি সীমিত। কোনো ধৰণৰ আনুষ্ঠানিক কূটনৈতিক সম্পৰ্ক নাই। ২০১০ চনৰ পাছত ভাৰত-চীন যুক্ত বিবৃতিত এক-চীনা নীতিৰ স্পষ্ট উল্লেখ এৰি দিয়া হৈছে, যাৰ জৰিয়তে ভাৰত সাৱধানী ভাৱ গ্ৰহণ কৰিছে।

চীনা বিদেশ মন্ত্রকতে উদ্ধৃত কৰা হয় যে জয়শঙ্কৰে কৈছিল, “স্থিতিশীল, সহযোগিতামূলক আৰু ভৱিষ্যতপৰ ভাৰত-চীন সম্পৰ্ক দুয়ো দেশৰ স্বাৰ্থত। তাইৱান হৈছে চীনৰ অংশ।” দোভালৰো মন্তব্য উদ্ধৃত কৰি চীনৰ বিৱৰণত কৈছিল যে ভাৰত সদায় এক-চীনা নীতি অনুসৰণ কৰি আহিছে।

ৱাং ইয়ীয়ে বৈঠকত বিশ্ব পৰিস্থিতি লৈ মতামত প্ৰকাশ কৰি আমেৰিকাৰ প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি ডোনাল্ড ট্রাম্পৰ শুল্ক নীতিলৈ পৰোক্ষভাৱে সমালোচনা কৰে। তেওঁ কয় যে একপাক্ষিকতা, বুলিয়িং আৰু মুক্ত বাণিজ্যৰ ওপৰত আঘাত বৃদ্ধি পাইছে। ইয়াৰ প্ৰতি প্ৰতিস্পৰ্ধা কৰিবলৈ ভাৰত-চীনৰ দৰে দুই বৃহৎ উন্নয়নশীল দেশৰ দায়িত্ব বহুত বেছি।

চীনা বিৱৰণত কোৱা হয় যে ২০২৪ অক্টোবৰত ৰাছিয়াৰ কাজানত শি জিনপিং আৰু নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ বৈঠকে সম্পৰ্ক পুনৰাৰম্ভৰ পথ প্ৰশস্ত কৰিছে। দুয়ো দেশেই বিভিন্ন স্তৰত যোগাযোগ আৰু সংলাপ পুনৰুদ্ধাৰ কৰিছে, সীমান্ত শান্তি ৰক্ষা কৰিছে আৰু ভাৰতীয় তীৰ্থযাত্রীক কৈলাশ-মানসৰবৰ যাত্ৰাত অনুমতি দিছে।

ৱাংয়ে কৈছিল যে ২০২৫ চনত ভাৰত-চীনৰ কূটনৈতিক সম্পৰ্কৰ ৭৫ বছৰ পূর্ণ হ’ব। সেয়ে ইতিহাসৰ পৰা শিক্ষা লৈ দুয়ো দেশক প্ৰতিদ্বন্দ্বী নহয়, সহযোগীকৈ চাব লাগিব। চীনে সৌহাৰ্দ্য, সঁহাৰি আৰু পৰস্পৰ লাভৰ নীতিৰ সৈতে আগবাঢ়িবলৈ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে।

গুরুত্বপূৰ্ণভাৱে, চীনে ভাৰতক তিনিটা মুখ্য চিন্তা—সার, ৰেয়াৰ আৰ্থ ধাতু আৰু টানেল-বোৰিং মেচিন যোগানৰ প্ৰতি আশ্বাস প্ৰদান কৰিছে।

চীনা বিৱৰণ অনুসৰি জয়শঙ্কৰে স্বীকাৰ কৰে যে সম্পৰ্ক খৰাপ অৱস্থা পৰা ধীৰে ধীৰে পুনৰুদ্ধাৰ হৈছে আৰু বহুক্ষেত্ৰত স্বাভাৱিক ভাৱে আগবাঢ়িছে। তেওঁ চীনক ধন্যবাদ জ্ঞাপন কৰে কৈলাশ-মানসৰবৰ যাত্ৰা সুবিধা দিয়াৰ বাবে।

দুয়ো দেশেই বহুপাক্ষিকতা, ন্যায়সঙ্গত বিশ্ব ব্যৱস্থা আৰু বিশ্ব অৰ্থনীতিৰ স্থিৰতা প্ৰতি প্ৰতিশ্ৰুতি পুনৰায় নিশ্চিত কৰে। জয়শঙ্কৰে কৈছিল, ভাৰতৰ লক্ষ্য হৈছে ৭৫ বছৰীয়া সম্পৰ্কৰ সুযোগ লৈ ৰাজনৈতিক বিশ্বাস, অৰ্থনীতি-সংস্কৃতিৰ সহযোগিতা আৰু সীমান্ত শান্তি বঢ়োৱা। ভাৰত SCO তিয়াঞ্জিন শীৰ্ষ সম্মেলনত চীনক সম্পূৰ্ণ সমৰ্থন জনাইছে আৰু BRICS আদি বহুপাক্ষিক মঞ্চত সহযোগিতা কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে।

সারকথা, বেইজিঙে জয়শঙ্কৰ আৰু দোভালৰ মন্তব্যক এক-চীনা নীতিৰ স্পষ্ট সমৰ্থন হিচাপে প্ৰচাৰ কৰিলে, যদিও ভাৰতীয় উৎসই কৈছে—ভাৰতৰ মতা আগৰ দৰে অব্যাহত। তাইৱানৰ সৈতে কেৱল অৰ্থনীতি, প্ৰযুক্তি আৰু সংস্কৃতি ক্ষেত্ৰত সম্পৰ্ক চলি থাকিব। বৈঠকে সমগ্ৰতে ইতিবাচক ভাৱে ভবিষ্যতত স্থিতিশীল আৰু সহযোগিতামূলক সম্পৰ্কৰ সম্ভাৱনা দেখুৱাইছে।